Shqiptarët
si komb kanë një problem të njohjes së historisë së krijimit të shtetit të
tyre. Për shkak se për 50 vjet
ideologjia komuniste kërkoi dhe zhvilloi një paradigmë mendimi që
nënkuptonte krijimin e shtetit shqiptar nga vetë shqiptarët duke mohuar
çfarëdolloj kontributi të të huajve në këtë proces, mesa duket për t’ia
përshtatur ideologjisë së vet të ndërtimit të socializmit me forcat e veta,
shumë personalitete të huaja u përmendën kalimthi apo si zakonisht nëpërmjet
kriterit të fillit të kuq që duhet të përshkruante aktivitetin e tyre politik.
Mirëpo Shqipëria Politike që gëzojmë sot nuk është vetëm kontribut i patriotëve
shqiptarë por dhe i një sërë dashamirësish e miqsh të Shqipërisë që kanë dhënë
kontribut në fusha të ndryshme të ndërtimit të shtetit të ri shqiptar. Mes tyre
shquan Koloneli holandez Tomson i ardhur në Shqipëri sëbashku me administrastën
e Princ Vidit për të themeluar xhandarmërinë shqiptare. Në krye të misionit të
vet që përbehej nga 80 oficerë holandezë , Tomsoni u mundua që të organizonte
mbi baza moderne rendin publik në Shqipëri , përpjekje e cila nuk do të
rezultonte e lehtë dhe atij për fat të keq do ti kushtonte dhe jetën. I gjendur
në mes të rebelimit haxhiqamilist të Shqipërisë së Mesme që me kërkesat e veta
absurde kërkonte të zhbënte pavarësinë e Shqipërisë , misioni holandez me në
krye Kolonel Tomsonin nuk e braktisi Shqipërinë por i doli zot administratës së
Princ Vidit dhe bashkë me të dhe Shqipërisë së porsalindur.
Kjo ishte një nga arsyet që shqiptarët e
njohën që herët kontributin e Kolonel Tomsonit jo vetëm duke i dhënë vendin që
meritonte në historinë e ringjalljes së
Shqipërisë por duke e nderuar veprën e tij dhe në monumente të fjalës së
shkruar dhe të artit plastik. Fan Noli dhe Skënder Luarasi kanë krijuar poezi
dhe monografi për të, por nderimi kryesor iu dha nga qyteti i Durrësit që me
taksat e veta më 1923 i ngriti bustin duke shënuar kështu jo vetëm mirënjohjen
e shqiptarëve ndaj Kolonel Tomsonit por
duke shënuar në të njëjtën kohë dhe monmentin e parë publik të realizuar në
Shqipëri. Busti përkujtimor i Kolonel Tomsonit ka qenë vendosur në vendin ku
sot është busti i Mujo Ulqinakut, madje topat me zinxhirë dhe kolona mbi të
cilën rri busti, i përkasin monumentit të vjetër. Busti i Kolonel Tomsonit
ishte i pranishëm në Durrës deri nga filimi i viteve 50’ , kur rregjimi
komunist në kuadër të sterilizimit të kujtesës historike dhe vlerësimit të
simboleve të veta, e hoqi dhe më vonë e zëvendësoi me bustin e Mujo Ulqinakut.
Ky veprim, për të cilin dhe vetë heroi i popullit Mujo Ulqinaku po të ishte
gjallë nuk do ta pranonte, përveçse shprehte mentalitetin mohues të vlerave
historike që nuk ishin të lidhura me komunizmin synonte të fshihte çfarëdolloj
kontributi evropian në ndërtimin e shtetit shqiptar.
Tashmë
që kohët kanë ndryshuar dhe shqiptarët prej kohësh janë njohur me burime të
ndryshme historike për kontributin e miqve të Shqipërisë për të krijuar shtetin
shqiptar, dhe për më tepër viti që vjen do të jetë 100 vjetori i rënies së
Kolonel Tomsonit , do të ishte në nderin e bashkisë së Durrësit që në emër të
vlerësimit të drejtë të historisë por dhe të kontributit të këtij miku të
shqiptarëve, ta anullojë vendimin e mbrapshtë të heqjes të bustit të Kolonel
Tomsonit dhe të marrë vendim për ta rivendosur sërish në pidestal. Një komb që
harron martirët e vet apo akoma më keq nuk shpreh mirënjohjen për miqtë që e
kanë ndihmuar në kohë të vështira e ka shumë të vështirë të mbijetojë në
dallgët që historia dhe fati njerzor ndërthur, ndaj për tu përsosur dhe për tu
zhvilluar është mirë që para se të ndërtojë monumente mirënjohje për luftën e
afërme të Kosovës, të nderojë dhe ata që kontribuan në krijimin hershëm të tij.
Revista
Fenix 20.07.2013
No comments:
Post a Comment