Romantizmi
ishte kohë revolucionesh dhe klithmash për liri njerzore,vetjake dhe të
përbotshme. Për herë të parë liria njerzore fitoi dimensione të përbotshme dhe
inspiroi gjenerata të tëra njerzish nga Amerika Latine me revoltat kundër
spanjollëve nën udhëheqjen e Simon Bolivarit, në Evropë me lëvizjen karbonare në
Itali, revolucionin grek dhe lëvizjet për pavarësi të Armenisë dhe popujve të
Ballkanit.
Lord Byron ishte një dishepull i shpallur i ndryshimit dhe i
së bukurës sublime. Ai krijoi nëpërmjet krijimtarisë së vet një model të
veçantë krijimtarie të njohur si Bajronizëm. Bajronizmi përmbante pikëllimin e
shekullit, pikëllimin që mbartnin vetë poetët, krijesat etyre, heronjtë e
veprave letrare, pikëllimin e mbartnin me mijëra lexues, që aq shpejt e bënë
pikëllimin modelin e jetesës së tyre. Ata ishin të pakënaqur sidomos me
padrejtësitë shoqërore. Jetonin të vetmuar në melankoli për çka kishin humbur,
të delizionuar për çka nuk kishin arritur në jetë. Po rata shpesh kishin një
shpirt rebel, kryengritës, kishin respekt e dinjitet për veten po vuanin se
ndesheshin e po humbininnë kotësi. Heronjtë e tyre zakonisht ishin figura të
mëdha që kishin dryshuar rrjedhën e histories së botës duke nisur që nga
Prometeu i Shellit e deri te Napoloni i Bajronit që nëpërmjet një epigram të
thjeshtë përshkroi gjithë shpirtin e gjeniusë dhe epokës Napoloniane. Më poshtë
një poezi që ia kushton Napolonit, një gjeniu të politikës, artit
ushtarak por dhe të drejtësisë. Kodi i tij juridik është në themel të së
drejtës civile të ditëve tona.
On
Napoleon's Escape from Elba.[1]
ONCE
fairly set out on his party of pleasure,
Taking
towns at his liking, and crowns at his leisure,
From
Elba to Lyons and Paris he goes,
Making
balls for the ladies, and bows to his foes.
March
27, 1815.
FOOTNOTE:
[1]
[It may be taken for granted that the "source" of this epigram was a
paragraph in the _Morning Chronicle_ of March 27, 1815: "In the _Moniteur_
of Thursday we find the Emperor's own account of his _jaunt_ from the Island of
Elba to the palace of the Thuilleries. It seems certainly more like a jaunt of
pleasure than the progress of an invader through a country to be gained."]
Ikja
e Napolonit nga ishulli Elbë.
Nga
Elba ikën, drejt në Lion
dhe
në Paris afrohet dal’ nga dalë
Kapelën
heq dhe damat i nderon
Dhe
me kapele vret kaq kundërshtarë.
Përktheu:
Dhori Qiriazi
Biblografi:
Afrim
Karagjozi. Miti Shqiptar i Bajronit. Plejad:Tiranë, 2006
Afrim
Karagjozi. Lord Bajroni. Plejad:Tiranë, 2011
Dhori
Qiriazi. Gjauri dhe poema të tjera. Toena:1996, Tiranë
No comments:
Post a Comment