Idetë linden në Lindje dhe u maturuan në Perëndim. Shqipëria
dhe territori i saj si një vend ku janë ndeshur idetë, dogmat por dhe ushtritë
e të dyja palëve, ka sendërtuar prej shekujsh një identitet te veçantë që në
momentet e zgjimit nacionalist tingëlloi fatlume per të. Shqiptarët, pa e
njohur në detaje Iluminizmin dhe frymën e tij, kishin bërë për vete një nga
parimet bazë të tij, vendosjen në qendër të gjithësisë të njeriut dhe
moslejimin e asnjë dogme fetare për të ndërhyrë në qelizat e funksionimit të
tyre si etni e shoqëri.
Përkufizimi i mësipërm vlen përsa i përket funksionimit të
tyre si shoqëri dhe jo se ishin ateistë per të mohuar Zotin, si gabimisht është
menduar deri më tash. Për këtë arsye çdo moment, lëvizje, aksion politik që ka
lidhje me identitetin e tyre është i vlefshëm dhe i pranueshëm nga shqiptarët që
gjithnjë kanë ngurruar të jene universalistë të bindur ndaj vetem një besimi
fetar apo akoma më keq shtojca të një uniformiteti fetar të ndonjë shteti
fqinj.
Nilo Catalano dhe vepra e tij ka rëndësi për kombin
shqiptar, sepse është dëshmi e një përpjekje titanike për tu arsimuar në shqip
e akoma me tepër një dëshmi gjuhesore e radhë nga shqipja mesjetare. Ç'punë
mund t’iu prish banorëve te Dhërmiut një memorial përkujtimor për të, ashtu si
egziston prej kohësh manastiri i Shën Kozmait në zemër të Myzeqesë, një
shenjtori që sa ka qenë ekumenik dhe ka përhapur ortodoksinë, po aq ka qenë dhe përhapës i gjuhës dhe kulturës
greke.
Shqiptarët e sotëm s’mund të veprojnë si Sinodi i Shenjtë
i Konstandinopojës që në shumicë bërtiste më mirë "callma turke se
kamillafi latin" në maj të 1453, kur Kostandinopoja idhte duke rënë në
duar të osmanëve, duke dëshmuar qartë frikën nga Perendimi. Respektimi dhe
toleranca në besime, simbole dhe ide janë trinia e shenjtë që mbijeton shqiptarizmi,
prandaj çdo mbivendosje mbi këto parime tingëllon e huaj dhe nuk mund të jetë e
sukseshme...
Gazeta Java 24.08.2015
No comments:
Post a Comment