Fustanella shqiptare

.Një nga veshjet më karakteristike të shqiptarëve që e gjen me një shtrirje gjatë gjithë territoreve ku ka banuar etnia shqiptare është fustanella. Në mënyrë të gabuar shpesh herë ajo është referuar si një veshje kombëtare e përdorur vetëm në jug të Shqipërisë, por në fakt si mund të identifikohet dhe nga një numër gravurash të fillimit të shekullit të XIX por edhe nga fotografitë e Fototekës “Marubi’, fustanella gjen një shtrirje të admirueshme si veshje edhe në veri të territoreve shqiptare duke marrë pa dyshim atributet e një veshje kombëtare gjithë shqiptare.

Të shohësh veten në pasqyrën e fqinjit

(Refleksione rreth librit “Luani i Epirit” i Akademikut Spiro Mela)

Historia e afërt e shqiptarëve dhe sidomos koha e Pashallëqeve shqiptare, kohë në të cilën del sërish në skenën evropiane emri i Shqipërisë si territor dhe i shqiptarëve si etni që banonin në këto territore është një objekt studimi jo vetëm i historiografisë dhe mendimit politik e kulturor evropian por edhe i historiografisë dhe mendimit politik të fqinjëve që sapo kanë themeluar shtetet e tyre kombëtare.

Hamlet dyshues apo Don Kishot i marrë?

 Në historinë e letërsisë botërore dhe veprave të mëdha ekziston pothuajse gjithmonë një dyshe personazhesh shumë të afërt  që përveçse se ndajnë një miqësi shumë të ngushtë mes tyre në fakt ndihmojnë dhe  njëri-tjetrin për të kuptuar realitetin. Kështu p.sh tek kryevepra e Servantesit “Don Kishoti i Mançës”, të sjellë aq mjeshtërisht nga Noli dhe Petro Zheji në shqip, marrëzive kalorësiake dhe fluturimeve në fantazi të Don Kishotit i duhet serioziteti dhe pafajësia e Sanços për ta rikthyer atë sërish me këmbë në tokë.

Motivet homerike në veprën e Kavafisit dhe Andon Zako Çajupi: Dy jetë paralele në Egjiptin e fundshekullit XIX dhe fillimit të shek. XX

Udhëtimi, të papriturat, aventurat  dhe ngasjet që gjen njeriu gjatë tij është një tematikë e letërsisë së përbotshme, që fillimet e saj i ka ndoshta në parashtresën emocionale dhe psikike të vetë njerëzimit.

Amëshim

Në një qeli,

Një murg shkruan me flakë qiriri

Emrin e Zotit

C’lutje të mendojë vallë?

Në një dhomë

Një shkrues shkruan me fjalë shpirti

Emrin e Muzës

C’vargje të thurr vallë?

Lutja dhe falja ngërthehen me njëra tjetrën

Murgu dhe poeti duken se janë një…

Perktheu nga liturgjia: Poeti

Përktheu nga poezia: Murgu

Fillesat e zgjimit kombëtar shqiptar ne oborrin e Ali Pashe Tepelenës

Viti 1789 është një vit emblematik për Evropën dhe më gjerë pasi shënon lindjen dhe konceptimin e ideve të reja për shtetin kombëtar. Revolucioni francez përveç përmbysjes së madhe të shkaktuar në rendin shoqëror ngjiz dhe idealet e nacionalizmit.