Shqipëria
edhe pse ishte vendi i fundit që fitoi pavarësinë nga Perandoria Otomane duke
pasur një histori shumë më komplekse se fqinjët e saj, pati një zgjim disi më të
ngadaltë por dhe një komplisitet lidhjesh me Evropën dhe idenë rreth saj. Së
pari , komiteti katolik shqiptar edhe pse më i persekutuari në vend si rezultat
i luftërave të vazhdueshme Veneto-Turke apo dhe Austro-Turke kish sendërtuar
një paradigmë krejtësisht evropiane përsa i përket botimeve të vet qenë
shumicën ishin në latinisht por që nga shekulli XV i gjejmë dhe në shqip duke
kontribuar kështu në ruajtjen e gjuhës dhe kulturë kombëtare. Në të gjitha këto
vepra të Buzukut, Bardhit, Bogdanit, Kazazit ka një rikujtim të Motit të Madh
të Skënderbeut dhe të shpresë për një aleancë evropiane për të larguar otomanët
nga Ballkani.
