Ndryshimi i elitave

Humbja në Ballkan shoqërohet me poshtërimin. Nuk e di se nga mund të ketë lindur kjo praktikë, por nëse hedh sytë në të kaluarën vëren shumë raste të denigrimit të fitores nga një festë e përgjithshme që duhet të ishte, në një maskaradë poshtëruese. Energjitë e mira dhe pozitive të emocioneve të brishta të fitores, shumë i shpejt i lënë vendin cinizmit dhe sarkazmës ironike ndaj kundërshtarit. Sigurisht që është e natyrshme që emocionet e fitores të krijojnë një gjendje deliri dhe entuziazmi, por është e patolerueshme që në situata të tilla që marrin zjarr lehtë në Ballkan, këto emocione të manipulohen dhe të krijojnë situata të pakëndshme për të gjithë qytetarët. Ky lloj perceptimi i tillë i fitores, në fakt shërben në drejtim të kundërt të asaj se çfarë në të vërtetë presupozohet të ishte afirmimi i një fitoreje. Më shumë se një triumf i një programi dhe një ideje i përngjan një platforme shkatërrimi dhe përmbysjeje për palën tjetër. Ky arsyetim sigurisht që çon ujë në mullirin e eliminimit të së kundërtës, të mospajtueshmërisë me të kundërtën dhe që nostalgjikëve mund t’u kujtojë materializmin dialektik, por qytetarëve të sotëm, për fat të keq, u kujton përleshjen e ethshme të politikës në Shqipëri. Por a është e ndershme që të luhet me emocionet politike të njërës apo tjetrës palë? A është ky një mentalitet europian i një klase politike europiane? Nëse hedhim sytë rreth e përqark në Ballkan, do të shikojmë se në asnjë shtet tjetër, që edhe pse mund të kenë kaluar përmes konflikteve etnike, nuk është parë kaq konflikt dhe mospërputhje sociale në shoqëri sa në Shqipëri. Po kështu, për një kohë të gjatë, të paktën që pas viteve 2000, nuk është parë në këto vende përplasje personale mes liderëve politikë që mbartin në vetvete dhe përplasje dhe mërira personale sesa grindje, për shkak kauzash dhe platformash politike. Dhe kjo gjë ka ardhur, jo për shkakun se popujt dhe liderët e tjerë ballkanikë nuk kanë kolorit të fuqishëm karakteri si liderët tanë, por sepse në mënyrë të natyrshme në këto vende është bërë shndërrimi i elitave kulturore dhe politike. Në Shqipëri, për fat të keq, kjo dukuri është frenuar dhe prurjet e reja në politikë u përngjajnë më tepër liderëve të tyre partiakë që i kanë promovuar sesa kanë ravijëzuar individualitete të veçanta. Kjo duket qartë se debati politik udhëhiqet vetëm nga liderët e vjetër dhe nuk ka asnjë iniciativë për shtensionimin e situatës që mund të vinte nga politikanët e rinj.

Për fat të keq, situata në të cilën përballet Shqipëria, nuk mund të jetë produkt faji i njërës palë, pasi në këtë lloj mënyre do të ishte shumë më e lehtë për t’i zgjidhur gjërat. Aq më tepër dhe miqtë tanë ndërkombëtarë do ta kishin më të lehtë për të identifikuar fajtorët dhe jo të trullosnin sot opinionin publik shqiptar me fjalë të përgjithshme dhe me kumt gjasme asnjanës, por që i jep mundësi të gjithë spektrit politik t’i analizojë sipas dëshirës. Një përplasje e tillë e madhe kërkon dhe negociatorët dhe njerëzit e vet. Për më tepër se dy vjet, partnerët tanë ndërkombëtarë na ka lënë në dorën tonë që të zgjidhim krizën, të maturohemi e të marrim përgjegjësitë tona për integrimin e vendit. Edhe pse ky arsyetim në dukje është i pranueshëm, në fakt ai ka rezultuar i gabuar. Duam apo nuk duam ne sot ta pranojmë, faktori dhe klasa politike shqiptare është treguar e paaftë që të negociojë mes vetes dhe aq më tepër të bëjë kompromis. Për fat të keq nuk kemi vërejtur një angazhim serioz të saj për të kapërcyer krizën, por në të kundërt është vërejtur nxitja e debateve të vogla për të fituar kohë dhe gjasme për t’ia lënë zgjidhjen të nesërmes. Mirëpo kjo shtyrje kohë pas kohe e problematikës dhe thelbit të debatit në fakt ka shërbyer për të mbajtur ndezur për një kohë të gjatë jonizimin e situatës, gjë që e kemi parë dhe në shkarkime emocionale të mëdha pa marrë parasysh pasojat. Por a meritojnë sot shqiptarët në shekullin XXI që të mbeten peng të politikave të tilla? Sigurisht që jo, por natyrisht që nuk mjafton që kjo gjë vetëm të artikulohet, por kërkohet që të ketë ndryshim dhe në perceptimin e situatave të tilla konfliktuale. Marrëdhëniet e brezit të ri dhe brezit të vjetër të politikanëve duhet ta braktisin modelin Faustian të paktit me Mefistofelin për të fituar rininë, por të fillojnë një reformim të vetë partive politike shqiptare, ku vlerat demokratike të zgjedhjeve të lira vetë brenda tyre të bëhen model dhe për shoqërinë. Nëse politika shpeshherë, për shkak të kompleksitetit të saj krahasohet si det i madh, ku derdhen të gjitha pasionet politike, ka ardhur koha që notarët profesionistë të mësojnë dhe zhytjen, sepse problemet gjenden shumë thellë brenda organizimeve të tyre partiake dhe pastaj të fillojnë të notojnë sërish në sipërfaqe.