Sa
herë që hapet çështja shqiptare në Ballkan, siç ishte rasti i deklaratës së
kryeministrit shqiptar Sali Berisha, për “unitetin kombëtar të shqiptarëve në
rajon” nuk mënojnë të vinë komentet ndërkombëtare. Strukturat e këtyre reagime
janë tashmë të njohura. Si fillim ravijëzohet fantazma e “Shqipërisë së Madhe”,
rëndësia e stabilitetit në rajon dhe pastaj ndonjë kërcënim i fshehtë midis rreshtave
për ndërprerjen e mbështetjes së shqiptarëve dhe pse jo një ndjenjë keqardhje
për bombardimin e Serbisë dhe hapjes së telasheve me shtetin më të ri të
Evropës –Kosovën.
Këtyre komenteve ndërkombëtare u bashkëngjiten dhe disa
komente dhe analiza të të përditshmeve shqiptare ku si motiv kryesor lexon se
shteti shqiptar nuk mund të marrë përgjegjësia të tilla, të konsideruara shpesh
herë dhe si “aventurism politik” dhe ‘iluzione” por duhet të zhvillohet dhe
fuqizohet ekonomikisht.
Në
fakt ky qëndrim nuk është i ri. Ai e ka zanafillën e vet në fjalimin e
kryeministrit shqiptar Ahmet Zogu në parlamentin e vitit 1922, ku ai deklaronte
se “shteti shqiptar është i vogël dhe politika jonë duhet të jetë e qartë, e
sinqertë dhe pa iluzione të cilat mund të na dëmtojnë shumë”(me fjalën iluzione
nënkupto përkrahjen e kauzës për tu bashkuar me Shqipërinë të territoreve
shqiptare të mbetura jashtë kufijve.) Por ndonëse mund të ishte e kuptueshme që
në gjendjen e mjerueshme që ishte Shqipëria e vitit1922, nuk mund të ushqente
iluzione të tilla është e çuditshme që sot në 2009 ka shumë zëra që mbështesin
këtë qëndrim.
Paranoja
fikse se ne mund ta humbin shumë shpejt mbështetjen ndërkombëtare nëse
artikulojmë të vërteta të njohura rreth Shqipërisë natyrale na ka kthyer në
“dordolecë” të çështjes shqiptare saqë, qeveria shqiptare nuk mund të japë
mendim as për gjendjen represive të shqiptarëve në Preshevë dhe as për
marrëveshjen policore të misionit evropian në Kosove-EULEX-it me autoritetet
serbe. Ky rreth vicioz e paradoksal, të cilin për hir të së vërtetës e kemi
pranuar me dashje me politikën tonë të durimit dhe të shpresës se me integrimin
tonë në Evropë do të zgjidhet dhe problemi shqiptar, bie ndesh dhe me zhvillime
të tjera rreth nesh në rajon.
Sado
paradoksal mund të tingëllojë konstatimi i mësipërm, një seri ngjarjesh të
zhvillimeve të fundit e dëshmojnë këtë gjë. Fqinji ynë lindor Maqedonia po vuan
integrimin tij euro-atlantik vetëm se Greqia kërkon të ruajë me çdo kusht
“kujtesën e vet historike”,Sllovenia pengon hyrjen e Kroacisë në Bashkimin
Evropian për shkak të mosmarrëveshjeve rreth një porti në Adriatik,ndërsa
presidentit hungarez nuk ju lejua hyrja në Sllovaki për të marrë pjesë në
festimet e organizuara nga minoriteti etnik hungarez aty me pretekstin se
“ndikon negativisht në marrëdhëniet hungareze –sllovake”.
Këto
incidente të cilat pasqyrojnë më së miri mozaikun e shteteve nacionalë të
ndërtuara pas rënieve të Perandorive Osmane, Hasburgase dhe Ruse në Evropën
Juglindore tregojnë se modeli evropian i integrimit nuk i shuan mosmarrëveshjet
e vjetra por dhe më keq i kthen në probleme të vet Evropës. A nuk do të ishte
më mirë që problemet nacionale të trashëguara nga ‘Real politik” i shekullit të
XX të zgjidheshin në bazë të parimit të vetëvendosjes-parim cili në princip
mishëron dhe një nga liritë themelore, atë kombëtare.
Në
vend të tij faktorët ndërkombëtarë kanë zgjedhur formulën e status ko-s dhe të
stabilitetit. Këtyre të dyve tani së fundmi u është shtuar dhe parimi i
“barazvlefshmërisë”, i cili nënkupton që çfarëdolloj aksioni mbështetje
pozitive që i jepet njërit komb në rajon, menjëherë i duhet dhënë dhe kombit
tjetër. Ky parim reflektohet më së miri në marrëdhëniet shqiptaro-serbe në
shtetin e Kosovës. Të kësaj fryme janë lejimet e herë pas hershme të mbajtjeve
të zgjedhjeve serbe në Kosovë dhe marrëveshjet e EULEX-it me Serbinë mesa duket
për të “balancuar” shpalljen e pavarësisë së Kosovës.
Incidenti
hungarezo-sllovak hell dritë dhe mbi zhvillimet e tjera të mundshme midis
Shqipërisë dhe Serbisë, Shqipërisë dhe Maqedonisë, Shqipërisë dhe Malit të Zi,
Kosovës dhe Serbisë, Kosovës dhe Maqedonisë, Kosovës dhe Malit të Zi. Si
shikohet nga radha e gjatë e problemeve faktorët ndërkombëtarë i kanë caktuar
shqiptarëve rolin e Atlasit, për të mbajtur në shpinë gjithë stabilitetin e
rajonit. Ata më tepër se çdo komb tjetër në rajon duhet të durojnë represionet
ndaj tyre në Preshevë , mos legalizimin e gjuhës së tyre dhe moszbatimin e
marrëveshjes së Ohrit në Maqedoni, proceset politike të montuara në prag të
zgjedhjeve elektorale në Mal të Zi, poshtërimin e pafund të emigrantëve të vet
në Greqi që dhe pas 18 vjetësh nuk mund të gëzojnë të drejta si gjithë
emigrantët e tjerë në një vend evropian, shndërrimin e identitetit të krahinave
të veta në jug e kështu me radhë. Vetëm se në gjithë këtë kalvar vetëpërmbajtje
që u kanë rezervuar shqiptarëve faktorët ndërkombëtarë a kanë menduar
ndonjëherë se çdo të ndodhë nëse ata nuk e mbajnë dot më këtë peshë
stabiliteti? Shqiptarët janë gjendur dhe vazhdojnë të gjenden midis dy
alternativave. Ose duhet të vazhdojnë pranimin e “recetave evropiane’ të tipit
të Ahtisaarit për të ardhmen e tyre si komb në Ballkan ndërsa fqinjët e tyre i
kanë radikalizuar qëndrimet duke braktisur “evropianizimin” dhe rigjetur veten
tek politikat e vjetra bizantine ose duhet të formojnë ushtritë e tyre çlirimtare
si në fund të shekullit XX për të krijuar “recetën” e vet për të ardhmen e
tyre. Komuniteti ndërkombëtar duhet të falënderojë Zotin që shqiptarët deri
tani kanë zgjedhur alternativën e parë.....
No comments:
Post a Comment