Në vitin 1924 , dy udhëtare amerikanë që udhëtonin në Shqipërinë e veriut për të gjurmuar zanafillën e eposit të kreshnikëve, u vranë barbarisht në afërsi të Mamurrasit, një lokaliteti pothuajse i panjohur në Shqipërinë e asaj kohe. Emri i fshatit dhe i rrethinës përqark papritur filloi të bëhej i njohur. Shtypi i kohës kritikoi ashpër qeverinë që nuk mund të prodhonte stabilitet dhe akuzoi drejtë për së drejtë ministrin e brendshëm, mbretin e më vonshëm të shqiptarëve Ahmed Zogun për implikim në ngjarje. Pati zëra që këtë vrasje iu faturuan shërbimeve të fshehta të mbretërisë serbe-kroate-sllovene. Mesa duket endja folklorike e dy turistëve amerikanë në 2 dhjetëvjeçarët e parë të shekullit XX në malet e Shqipërisë së veriut kishte ngjallur xhelozinë e fqinjëve të nëmur dhe nga vetë Eposi i Kreshnikëve. Ngjarja u përjetësua dhe në romanin e mjerisht të pambaruar të Konicës “Doktor Gjilpëra zbulon rrënjët e tragjedisë së Mamurrasit”. Motive të ngjarjes u rikthyen serish në realitetin shqiptar në përmjet romanit të Kadaresë “Dosja H” duke zgjuar vëmendjen e shqiptarëve drejt katundthit të dikurshëm Mamurras që socializmi e kishte kthyer në një qyteze punëtorësh.
E bëmë gjithë këtë parantezë për të treguar sesa vështire është që emri i një vendthi apo toponimi të humbasë lidhjen me ngjarjen që godet të bëhet më e shënuara në rrjedhën e kohës për një vend. Një gjë e ngjashme do të ndoll dhe me Gërdecin , fshatin e vogël midis Tiranës dhe Durrësit që do të hyjë në histori dhe do të mbahet mend si vendi ku ndolli tragjedia më e madhe për sa i përket historisë së armatimit në Shqipëri.Shpërthimi i atyshëm ia kaloi dhe fantazisë së regjisoreve shqiptarë që trajtonin filma me tema nga rezistenca kundër fashistëve italianë gjatë luftës së dytë botërore. Natyrisht që ekspertiza akoma nuk e ka thënë fjalën e vet dhe të spekulosh për shkaqet e shpërthimit mund ti përngjajë një sinopsi të një romani fantastik-shkencor, por ajo që të lë një shije të keqe në gjithë këtë histori të dhimbshme janë reagimet sesi është u trajtua kjo ngjarje.
Reagimet e qeveritare ndaj shpërthimit vazhduan me të njëjtën trajtim skematik si te filmave të mëparshëm, ku një grusht burrash të mirë (kupto qeverinë) ishin përpjekur të bënin të pamundurën për të realizuar sa më transparent dhe me siguri të lartë çmontimin e municioneve në kuadër së hyrjes së Shqipërisë në NATO, por fati keq trokiti papritur dhe shkaktoi tragjedinë!
Kjo lloj mënyre të analizuarit të ngjarjes dhe shkaqeve që çuan aty nuk i bën mirë asnjërit, nuk shkarkon asnjërin nga përgjegjësia dhe aq më tepër nuk mund të pretendohet se e meriton opinioni publik shqiptar i shekullit të XXI.
As në ngjarjen e Mamurrasit i cila dëmtoi rëndë imazhin e Shqipërisë së asaj kohe nuk pati një trajtim të tillë skematik, atëherë kur shteti shqiptar ishte akoma në pelena.
Ngjarja e rëndë tregon sesi të ashtuquajturat reforma të ndërmarra në kuadër të sigurisë kombëtare, në të vërtetë nuk kanë qenë reforma por më tepër mballoma në kuvertën e grisur të rrëzimit të shtetit më 1997. Tronditja më e vogël në aparatin e sigurisë jo vetëm që nuk evitohet lehtë por shkakton rrathë centrikë si guri i hedhur në liqen.
Në fakt e tërë historia e Gërdecit më tepër se historia e trishtë e një shteti që kërkon të modernizohet për të hyrë në mekanizmat euro-atlantikë duke shkatërruar armatimet e vjetra dhe të dëmshme për popullatën, është saga e një elite politike të kalbur që suksesin e vet e garanton me një martesë të shpifur me një klasë pseudo-biznesmenësh, me një të kaluar të dyshimtë dhe informale. Kjo simbiozë e rrezikshme është kryqi që i është vënë në krah Shqipërisë për ta ngritur në këta 17 vjet dhe ka bërë që integrimi i saj në Evropë ti ngjajë një Golgote të dhimbshme.
Nëse imazhi i Shqipërisë në vitet 20’ mund të prishej lehtë nga një grup burrash që pjesërisht të influencuar nga tradita e tyre e të jetuarit në anarki në malësitë shqiptare, apo pjesërisht të shtyrë nga varfëria (raste të tilla gjejmë dhe sot,vrasja e qytetarit anglez ne Lezhe), imazhi i Shqipërisë në shekullin e XXI nuk mund të lejohet më të përbaltet nga grykësia dhe pangopësia e një grushti burrash që rasti ti sjell të drejtojnë dikastere të rëndësishëm të shtetit. Fill pas ngjarjes së Mamurrasit qeveria e asaj kohe ndërmori aksionin e madh për çarmatimin e popullsisë dhe vendosjen e rregullit në Shqipëri. I tillë duhet të jetë dhe reagimi i qeverisë së sotme me çarmatimin e strukturave korruptive që mundësojnë ngjarje të tilla të dhimbshme deri në humbjen e jetëve te njerëzve.
Përtej llogarive të ndryshme elektorale, mbrojtjes së personave të ndryshëm duhet të sundoj arsyeja e ligjit për të dhënë drejtësi dhe për të çuar para gjyqit fajtorët e vërtetë kushdo qofshin ata. Ky është misioni për të cilin kjo mazhorancë pretendon se ka ardhur në pushtet dhe reagimi ndaj kësaj ngjarje do të jetë guri i provës për besimin që kjo mazhorancë kërkon ta fitojë sërish dhe për zgjedhjet e ardhshme.
Historia e Pinokut që i rritet hunda sa herë që gënjente nuk do të ishte e përshtatshme për qeverinë në këtë rast, sepse nëse sot lexojmë me endje librin e Bernd J. Fischer “Mbreti Zog dhe përpjekja për stabilitet në Shqipëri”,brezat e ardhshëm do të lexojnë me trishtim librin “Qeveria Berisha dhe përpjeka për të fshehur krimin”.
No comments:
Post a Comment