Kur
janë përpjekjet e para institucionale të shqiptarëve për të vendosur marrëdhënie
diplomatike me SH.B.A.?
Ne
fotot e mëposhteme janë Edward Everett dhe Theodore Lyman, dy personalitete të
rëndësishme të jetës kulturore dhe politike të SH.B.A-së në shekullin e XIX.
Everett ishte filohelen, studiues i antikitetit dhe më vonë u zgjodh Governator
i shtetit të Massachusetts, ndërsa Lyman u zgjodh Kryetar i Bashkisë se
Bostonit. Në vitin 1819 ata vizituan Ali Pasha Tepelenën në Janinë dhe Lyman që
mbante një ditar të cilin e botoi në 1820 ne "North American Review",
e përshkruan këtë të fundit me fjalë shumë të mira dhe e quan "Madhëri".
Ali
Pasha Tepelena i kërkoi Everett të ndërmjetësonte me qeverinë amerikane per të
hapur një konsullatë amerikane në Janinë. Tre vjet më vonë Ali Pasha Tepelena
do të vritej dhe nuk dihet nëse Everett filloi traktativat për të negociuar për
hapjen e konsullatës, por ajo gjë që është e rendësishme është vizioni i Ali
Pasha Tepelenës për diplomacinë dhe politikën e jashtme që ndiqte për të promovuar
ambiciet e tij për një shtet të pavarur. Në këtë strategji bënte pjesë edhe
shfrytezimi i imazhit të antikitetit të territoreve që qeveriste për të përfituar
kapital politik dhe influencë në rajon.
Çdo
të sillte implikimi diplomatik amerikan në rajon? Për këtë gjë nuk mund të
spekullojmë në tym, por nëse shikojmë se ç'ndodhi më vonë me misionin protestant
të vendosur në Korçë në fund të shekullit të XIX , mision i cili ndihmoi shumë
në përhapjen e gjuhës shqipe por edhe në sigurimin e Korçës brenda kufijve të
shtetit shqiptar, mund të mendojmë se një
konsullatë amerikane në Janinë mund të kishte qenë një faktor mbështetës për
popullsinë shqiptare të Epirit.
No comments:
Post a Comment